Biopsja węzłów chłonnych

W jakim celu wykonuje się biopsję węzłów chłonnych? Wskazania

Węzły chłonne to małe owalne struktury wytwarzające białe krwinki (limfocyty), które pomagają w zwalczaniu infekcji. Węzły chłonne neutralizują patogeny wywołujące zakażenie, stanowią naturalny "filtr" układu odpornościowego. Co istotne, węzły chłonne często mogą stanowić miejsce przerzutów nowotworu złośliwego. 

Wskazaniem do wykonania biopsji jest powiększenie węzłów chłonnych oraz cechy wskazujące na charakter złośliwy zmian widocznych w badaniu USG węzłów chłonnych (lub w innych badaniach obrazowych - MR, TK). W przypadku niektórych osób z rozpoznaną chorobą nowotworową, np. rakiem piersi lub czerniakiem, biopsja wykonywana jest w celu sprawdzenia, czy nowotwór się rozprzestrzenił tj. czy doszło do powstania przerzutów odległych. 

Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych

• choroby zakaźne (np. gruźlica, choroba kociego pazura),
• nowotwory złośliwe (np. piersi, płuc, jamy ustnej),
• HIV,
• nowotwory układu limfatycznego (chłoniak Hodgkina, chłoniak nieziarniczy),
• sarkoidoza. 

Biopsja cienkoigłowa - zabieg małoinwazyjny

Biopsja cienkoigłowa nie wymaga wykonywania większego nacięcia ani operacji chirurgicznej. Igła używana do pobrania materiału jest cienka, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia okolicznych tkanek i nadmiernego krwawienia. Proces pobierania próbek podczas biopsji cienkoigłowej jest zazwyczaj szybki - trwa około kilkanaście sekund. Miejscowe znieczulenie jest wystarczające, aby przeprowadzić biopsję cienkoigłową komfortowo dla pacjenta. Biopsja cienkoigłowa wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań w porównaniu do bardziej inwazyjnych procedur, takich jak biopsja chirurgiczna.

Należy podkreślić, że wybór rodzaju biopsji zależy od wielu czynników, w tym lokalizacji węzłów chłonnych, podejrzewanej choroby, a także umiejętności i preferencji lekarza wykonującego biopsję. W niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie bardziej inwazyjnych procedur - np. biopsji chirurgicznej z wykonaniem kilkucentrymetrowego nacięcia skóry. 

Czy po biopsji cienkoigłowej trzeba zostać w szpitalu?

Biopsja cienkoigłowa jest przeprowadzana w warunkach ambulatoryjnych, co oznacza, że pacjent może wrócić do domu po jej zakończeniu. Po zabiegu konieczne jest jedynie odczekanie 15-30 minut, aby upewnić się, że pacjent czuje się dobrze i nie doszło do np. przedłużonego krwawienia. 

Biopsja węzłów chłonnych - przygotowanie

Przed ustaleniem terminu biopsji poinformuj lekarza o istotnych czynnikach zdrowotnych:

• ciąża,
• alergia na leki, w tym miejscowo podawane znieczulenie,
• nadmierne krwawienie, skazy krwotoczne,
• zażywane leki oraz suplementy i leki ziołowe. 

Jeżeli przyjmujesz leki rozrzedzające krew, takie jak aspiryna, heparyna, warfaryna (Coumadin) lub klopidogrel (Plavix) lekarz może zalecić ich odstawienie przed biopsją - jest to zawsze indywidualnie ustalane z lekarzem na wstępnej konsultacji lekarskiej! Nigdy nie modyfikuj dawkowania leków samodzielnie. 

Jak przebiega biopsja cienkoigłowa węzłów chłonnych i czy jest bolesna?

Najpierw lekarz lokalizuje węzeł chłonny, który ma zostać zbadany. W przypadku węzłów położonych powierzchownie może się to odbyć palpacyjnie, natomiast jeżeli węzeł chłonny jest zlokalizowany głębiej, lekarz może skorzystać z obrazowania ultrasonograficznego. 

Następnie w okolicy planowanego wkłucia podawane jest znieczulenie miejscowe. W momencie wstrzyknięcia środka znieczulającego może pojawić się przejściowe uczucie ukłucia i lekkiego pieczenia.

Do wykonania biopsji cienkoigłowej lekarz używa niewielkiej igły, zazwyczaj w rozmiarze 22-25, aby nakłuć skórę i dotrzeć do węzła chłonnego. W przypadku biopsji węzłów chłonnych umiejscowionych głęboko w ciele, obrazowanie ultrasonograficzne pozwala na obserwację położenia igły w czasie rzeczywistym, co zwiększa bezpieczeństwo zabiegu i umożliwia precyzyjne wykonanie biopsji. Próbki tkanki są pobierane poprzez automatyczne wyciągnięcie igły i nakłucie węzła chłonnego kilka razy, co umożliwia uzyskanie próbek z różnych obszarów węzła.

Moment pobrania fragmentu tkanki zwykle jest bezbolesny lub może powodować lekki dyskomfort. Większość pacjentów dobrze toleruje ten zabieg. Na skórę w miejscu wkłucia zakładany jest plaster ochronny lub niewielki opatrunek. 

Biopsja węzła wartowniczego z jego wycięciem

Węzeł wartowniczy definiuje się jako pierwszy węzeł chłonny, do którego komórki nowotworowe z największym prawdopodobieństwem rozprzestrzenią się z guza pierwotnego. Czasami może występować więcej niż jeden potencjalny węzeł wartowniczy.

Biopsja węzła wartowniczego ma na celu sprawdzić, czy obecne są w nim komórki nowotworowe. Biopsję tego rodzaju wykonuje się u pacjentów, u których zdiagnozowano już raka, np.

• rak piersi - konieczna biopsja węzła wartowniczego pachy,
• rak okolicy głowy - konieczna biopsja węzła wartowniczego szyi. 

Aby zlokalizować węzeł wartowniczy, chirurg wstrzykuje w pobliżu guza substancję radioaktywną lub niebieski barwnik. Następnie lekarz za pomocą specjalnego urządzenia wykrywa węzły chłonne zawierające wspomnianą substancję radioaktywną lub zabarwione barwnikiem. Po zlokalizowaniu węzła wartowniczego chirurg wykonuje małe nacięcie w otaczającej go skórze i usuwa węzeł, który jest przekazywany do badania histopatologicznego. 

Ujemny wynik biopsji węzła wartowniczego sugeruje, że nowotwór jeszcze nie rozprzestrzenił się na pobliskie węzły chłonne i inne narządy. Dodatni wynik biopsji węzła wartowniczego wskazuje, że rak jest obecny w wartowniczym węźle chłonnym i że mógł utworzyć przerzuty. Informacje te mogą pomóc lekarzowi określić stopień zaawansowania nowotworu i opracować odpowiedni plan leczenia.

Rekonwalescencja po zabiegu biopsji węzłów chłonnych

Miejsce biopsji może być obolałe przez kilka dni po wykonaniu biopsji. Ból jest zwykle łagodny i można go łatwo opanować za pomocą leku przeciwbólowego dostępnego bez recepty. Przez kilka dni na skórze w okolicy wkłucia może utrzymywać się siniak. Przez kilka dni po wykonaniu biopsji należy unikać intensywnych ćwiczeń oraz podnoszenia ciężkich przedmiotów, które mogłyby nasilić dyskomfort.  Postępuj zawsze zgodnie z instrukcjami lekarza dotyczącymi pielęgnacji rany. 

Wyniki biopsji

Próbki pobrane podczas biopsji cienkoigłowej są przewożone do laboratorium, gdzie są analizowane pod mikroskopem przez patologa, który ocenia strukturę komórek i poszukuje ewentualnych cech typowych dla nowotworu lub innych patologii. Po zakończeniu analizy patolog przekazuje wyniki centrum medycznemu, w którym została wykonana biopsja. Lekarz prowadzący informuje pacjenta o wynikach i omawia ewentualne dalsze kroki w diagnostyce i leczeniu. 

Na wyniki biopsji cienkoigłowej trzeba czekać około 3-4 tygodni.