Krwawienie z odbytu - przyczyny

Krwawienie z odbytu (hematochezja) to często spotykany problem u pacjentów. Przyczyny krwawienia z odbytu są różnorakie. Krew na papierze toaletowym może stanowić objaw chorób jelit, jak również być wynikiem schorzeń specyficznych dla okolicy odbytu, takich jak hemoroidy, szczelina odbytu, zapalenie odbytu, rak odbytu. Niestety, mniej niż połowa pacjentów z krwawieniem z odbytu kiedykolwiek zwróci się o pomoc medyczną w związku z ich objawami. Skutkiem tego może być zaostrzenie dolegliwości lub przejście choroby w bardziej zaawansowane stadium.

Właściwym lekarzem, do którego warto się zgłosić jest lekarz proktolog lub chirurg ogólny. Wizyta w Szpitalu Dworska w Krakowie odbywa się w komfortowych i intymnych dla pacjenta warunkach . W gabinecie lekarskim znajduje się łazienka, w której można komfortowo przebrać się do ewentualnego badania. Większość przyczyn krwawienia z odbytu to schorzenia przewlekłe, które na początkowym etapie można wyleczyć metodami zachowawczymi według zaleceń proktologa lub chirurga ogólnego. Warto w tym momencie podkreślić, że krwawienie to również dość częsty objaw raka odbytu, odbytnicy lub jelita grubego. Dlatego istotne jest wczesne rozpoczęcie diagnostyki i zróżnicowanie zmian, by w razie potrzeby móc rozpocząć leczenie jak najwcześniej.

Umów wizytę u lekarza proktologa - chirurga ogólnego w Krakowie

Wybierz lekarza i umów wizytę przez www lub ZADZWOŃ: 12 352 25 25.

lek.med. Joanna Dzigowska-Batycka - spec. chirurg ogólny, proktolog

Wybierz specjalistę

Jak objawia się krwawienie z odbytu?

Krwawienie może mieć postać czerwonej krwi wypływającej z odbytu - najczęściej jest ona zauważalna przez pacjentów na papierze toaletowym po wypróżnieniu. Intensywność krwawienia może wahać się od łagodnego do ciężkiego, w zależności od etiologii krwawienia. Łagodne przypadki mogą objawiać się czerwonymi smugami krwi na stolcu lub papierze toaletowym pacjenta po wytarciu, natomiast cięższe przypadki mogą objawiać się dużymi objętościami i szybkim krwawieniem.

Krwawienie z odbytu - przyczyny

Krwawienie z przewodu pokarmowego dzieli się na krwawienie z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego w zależności od tego, czy krwawienie pochodzi z miejsca powyżej czy poniżej więzadła Treitza (jednego z więzadeł dwunastnicy). Krew w kale lub krew wypływająca z odbytu wynika głównie z patologii dolnego odcinka przewodu pokarmowego, który obejmuje jelito cienkie poza dwunastnicą, okrężnicę, odbytnicę lub kanał odbytu.

Najczęstsze przyczyny krwawienia z okolicy odbytu:

1) Hemoroidy. Hemoroidy to inaczej żylaki odbytu błony podśluzowej kanału odbytu. Są to łagodne zmiany, które powstają na wskutek przewlekłych zaparć, intensywnych biegunek, ciężkiego wysiłku fizycznego, a także w trakcie ciąży z powodu zwiększonego ciśnienia wewnątrzbrzusznego i utrudnionego odpływu krwi z narządów miednicy mniejszej. Hemoroidy dzieli się na wewnętrzne (powyżej linii zębatej kanału odbytu) oraz zewnętrzne (poniżej linii zębatej). Hemoroidy wewnętrzne powodują „bezbolesne krwawienie”, natomiast hemoroidom zewnętrznym dodatkowo towarzyszy ból i pieczenie okolicy odbytu.

Dowiedz się więcej o diagnostyce i leczeniu hemoroidów.

2) Szczeliny odbytu. Szczelina odbytu to pęknięcie, przerwanie nabłonka błony śluzowej kanału odbytu, które często powstaje wskutek zaparć i oddawania twardych stolców (tylne szczeliny odbytu) albo przy porodzie (przednie szczeliny odbytu). Wiąże się to z bolesnym wypróżnianiem zakrwawionych stolców.

Dowiedz się więcej o diagnostyce i leczeniu szczeliny odbytu.

3) Uchyłki okrężnicy jelita. Uchyłki to zewnętrzne uwypuklenia ściany jelita grubego. Uchyłki uważane są za chorobę cywilizacyjną związaną z długotrwałym stosowaniem niewłaściwej diety ubogoresztkowej (o niskiej zawartości błonnika). Uważa się, że pewne znaczenie mogą mieć również czynniki genetyczne. Choroba uchyłkowa u większości pacjentów pozostaje bezobjawowa i jest wykrywana podczas kolonoskopii lub tomografii komputerowej brzucha. U mniejszości pacjentów rozwijają się objawy takie jak: ból i wzdęcia lewej strony brzucha, naprzemienne zaparcia i biegunki. W przypadku nadmiernego mechanicznego rozdęcia zmienionego zapalnie uchyłka może dojść do krwawienia do światła przewodu pokarmowego. Większość krwawień (80%) z uchyłków zatrzymuje się samoistnie. U części pacjentów, kiedy krwawienie jest nasilone i nie ustępuje, konieczne może się okazać wykonanie kolonoskopii z zabiegiem tamowania krwawienia, czasami przetoczenie krwi.

4) Nieswoiste choroby zapalne jelit. Przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego z owrzodzeniami błony śluzowej, takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Crohna, może objawiać się krwawieniem z odbytu. Objawy w okresie zaostrzenia tych chorób mogą być dość nasilone (krwista biegunka i ból brzucha). co skłania pacjenta do wizyty u lekarza.

5) Rak okrężnicy jelita grubego, rak odbytu. Proliferujące komórki rakowe tworzą patologiczne naczynia krwionośne, aby zapewnić rozrost guza. Ten patologiczny układ naczyniowy jest niezwykle kruchy, co może prowadzić do krwawienia z odbytu, zwłaszcza w miarę postępu rozwoju nowotworu. Chociaż rak nie jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do ogólnej częstości występowania krwawień z odbytu, stanowiąc zaledwie około 3,4% przypadków, jest to jedna z poważniejszych przyczyn, które należy wykluczyć, zwłaszcza u pacjentów z obciążeniami genetycznymi i u osób po 50 roku życia.

Na SOR należy zgłosić się natychmiast w przypadkach:

wymioty, odkrztuszanie krwi i silne osłabienie. Może to wskazywać na potencjalnie zagrażające życiu krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego lub obecność tendencji do krwawień, takiej jak np. małopłytkowość,
towarzyszącej gorączki, silnego ostrego bólu brzucha, wzdęcia brzucha z zatrzymaniem wiatrów i stolca - może to świadczyć o przedziurawieniu ściany jelita lub jego niedrożności,
nieustępującego silnego krwotoku z odbytu.

Krwawienie z odbytu po oddaniu stolca, wypróżnieniu

Krwiste zabarwienie stolca (brunatne lub czerwonawe plamki na stolcu, znaczna część zabarwionego stolca) bądź krew na papierze toaletowym po wypróżnieniu może wynikać z różnych przyczyn. Trudno jest jednoznacznie rozróżnić, co może być źródłem krwawienia - w tym wypadku zawsze konieczna jest konsultacja lekarska.

Krwawienie z odbytu po alkoholu

Alkohol podrażnia błonę śluzową układu pokarmowego, zwiększając ryzyko wystąpienia krwawień. W przypadku występowania zmian w jelitach czy w obrębie błony śluzowej odbytu, wzrost spożycia alkoholu zwykle nasila dolegliwości i zwiększa skłonność do krwawień.

Krwawienie z odbytu po wysiłku fizycznym

Istnieje kilka możliwych przyczyn krwawienia z odbytu u biegaczy, zwłaszcza w przypadku nagłego zwiększenia objętości treningowej i biegów długodystansowych. Kilku ekspertów sugeruje, że może to być spowodowane niedokrwieniem – zmniejszeniem przepływu krwi do niektórych segmentów okrężnicy. Przepływ krwi przez jelita jest zmniejszony podczas wysiłku i jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, błona śluzowa okrężnicy może zostać uszkodzona i złuszczona podczas wypróżnienia. Inną możliwą przyczyną krwawienia jest mechaniczne podrażnienie i mikrourazy jelit podczas biegu. Krwawienia z hemoroidów lub szczeliny odbytu mogą również być powodowane wstrząsami i podrażnieniem okolicy odbytu, choć przyczyna ta może występować częściej u kolarzy oraz miłośników jazdy konnej.

Przed rozpoczęciem treningu warto zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, ponieważ odwodnienie i tym samym zmniejszona objętość krwi krążącej jeszcze mocniej ogranicza przepływ krwi przez jelita. Należy ponadto zachować ostrożność przy stosowaniu leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen lub aspiryna w czasie trwania wysiłku, ponieważ leki te mogą dodatkowo przyczyniać się do wystąpienia krwawienia. Wraz z zaadaptowaniem się organizmu do wyższych obciążeń treningowych i poprawie dystrybucji objętości krwi pomiędzy narządami wewnętrznymi, problem z krwawieniami u wielu osób zanika. W każdym przypadku należy oczywiście zbadać przyczynę krwawienia, aby nie przeoczyć zmian mogących świadczyć o chorobie zapalnej jelit lub o raku jelita.

Jaki lekarz diagnozuje krwawienie z okolicy odbytu? Jak wygląda wizyta?

Wywiad

Zebranie dokładnego wywiadu jest niezbędne, aby wykluczyć różne przyczyny krwawienia z odbytu. Lekarz proktolog-chirurg podczas konsultacji może zadać pytania dotyczące początku, okoliczności, czasu trwania, ilości i częstotliwości zaobserwowanych krwawień. Ważne jest również rozróżnienie między jasnoczerwoną a bordową lub smolistą krwią. Należy uwzględnić wszystkie towarzyszące objawy: ból brzucha, utrata masy ciała, zmiany w wypróżnianiu, ból okolicy odbytu, a także historię wszelkich niedawnych operacji w obrębie miednicy lub napromieniania podbrzusza.

Niezbędny jest kompleksowy przegląd chorób współistniejących i przyjmowanych leków. Szczególną uwagę należy zwrócić na choroby współistniejące, które mogą przyczyniać się do skłonności do krwawień lub takie, które wymagają przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, np. sztuczna zastawka serca lub migotanie przedsionków. W odniesieniu do leków, szczególną uwagę należy zwrócić na NLPZ, antykoagulanty i leki przeciwpłytkowe jako możliwe czynniki przyczyniające się do krwawienia z odbytu.

Badanie fizykalne

Po zebraniu wywiadu lekarz może przeprowadzić badanie palpacyjne jamy brzusznej z oceną mas kałowych, rozdęcia, bólu brzucha, napięcia powłok brzusznych. Jeżeli podejrzewa się krwawienie spowodowane chorobą odbytu lub odbytnicy, wskazane jest oglądnięcie przez lekarza okolic odbytu pod kątem pęknięć (szczelin), hemoroidów zewnętrznych czy cech typowych dla zapalenia odbytu. Następnie przeprowadzane jest badanie per rectum. Lekarz umieszcza palec w odbycie pacjenta, by ocenić ścianę kanału odbytu, wyczuć obecność zgrubień, guzków i innych podejrzanych zmian.