Jak bawi się dziecko z autyzmem

W poniższym tekście przedstawiamy przykładowe zachowania dziecka podczas zabawy, które mogą wymagać konsultacji z psychologiem dziecięcym i podjęcia diagnostyki pod kątem autyzmu, np. z wykorzystaniem badania ADOS-2.

Cechy zabawy dziecka z autyzmem

preferowanie zabawy w pojedynkę - dziecko nie angażuje się w interakcje z rodzeństwem, rodzicami lub rówieśnikami, nie utrzymuje kontaktu wzrokowego, nie zmienia znacznie mimiki twarzy podczas prób zabawy z innymi osobami,
powtarzalne czynności związane z zabawkami, brak eksploracji innych możliwości wykorzystania zabawek, preferowanie tego samego schematu zabawy, unikanie różnorodności, brak tworzenia nowych scenariuszy zabawy,
silna potrzeba wykonywania czynności w określonej kolejności,
nietypowe używanie zabawek utrzymywane przez dłuższy czas.

Jak bawią się dzieci autystyczne - przykłady

zacięte obracanie kołami samochodu przez większość zabawy, bez symulowania scenek jazdy autem po podłodze (pomimo tego, że dziecko widziało, jak robi to dorosły),
wielogodzinne wpatrywanie się w kręcącą się zabawkę; niepokój lub gniew, gdy dorosły zmieni sposób użycia zabawki, np. zmieni sposób poruszania zabawką, włączy melodyjkę lub miganie światełek,
uporczywe i powtarzalne układanie klocków w taki sam sposób, np. w jednym rzędzie,
wielokrotne budowanie z klocków tej samej struktury (np. wieży), niechęć do budowania innych przedmiotów pomimo wcześniejszej obserwacji tego, jak robi to dorosły,
zabawa lalkami w wielokrotnie powtarzanym scenariuszu, brak ciągu dalszego historii, zaczynanie zabawy od początku i powtarzanie tego samego scenariusza od nowa,
brak symulowania rozmów między dzieckiem a lalkami, brak symulowania rozmów między lalkami,
ubieranie lalek w jeden i ten sam sposób, brak wyobraźni w zakresie wpływu zmienności otoczenia, np. pogody, przywiązanie do jednego rodzaju materiału lub koloru ubrania,
konkretny przedmiot znajduje tylko jedno zastosowanie w zabawie, np. dziecko używa pudełka jako garażu dla samochodów, ale podczas innej zabawy nie użyje tego pudełka jako domu czy pojemnika na akcesoria.

Zachowania wymagające konsultacji z psychologiem dziecięcym:

Jeśli dziecko wykazuje silne tendencje do izolacji i braku chęci do zabawy z innymi.
Gdy dziecko wykazuje nietypowe, powtarzalne zachowania z zabawkami, które uniemożliwiają kreatywną zabawę.
Kiedy dziecko ma trudności z adaptacją do zmian w zabawie, utrzymując stałe, ograniczające schematy.

Psycholog dziecięcy może pomóc w zrozumieniu i przystosowaniu środowiska do potrzeb dziecka oraz w opracowaniu strategii wspierających twóczą zabawę. Ponadto może zaproponować diagnostykę pod kątem zaburzeń ze spektrum autyzmu, wykorzystując w tym celu wystandaryzowany protokół badania ADOS-2.