Guzki krwawnicze (potocznie określane hemoroidami) uczestniczą w mechanizmach prawidłowego trzymania gazów i stolca. Kiedy ulegną one powiększeniu, określane są przez pacjentów hemoroidami bądź żylakami odbytu. Hemoroidy mogą wywoływać nieprzyjemne dolegliwości podczas oddawania stolca czy długotrwałego siedzenia. Mówimy wówczas o chorobie hemoroidalnej. Dowiedz się więcej o objawach żylaków odbytu, diagnostyce choroby hemoroidalnej oraz nowoczesnych metodach jej leczenia.
Umów wizytę u lekarza zajmującego się leczeniem hemoroidów w naszym szpitalu
Czym są hemoroidy (guzki krwawnicze)?
Hemorrhoid (gr. haema - krew, rhoos - przepływ) jest to zlokalizowany podśluzówkowo splot naczyń tętniczych i żylnych. Co ważne, każdy człowiek posiada hemoroidy - są to naturalne struktury anatomiczne, których zadaniem jest udział w utrzymywaniu gazów i stolca. W prawidłowych warunkach hemoroidy posiadają swoją fizjologiczną wielkość i znajdują się powyżej linii zębatej kanału odbytu. Wskutek oddziaływania różnych czynników może dojść do nieprawidłowego powiększenia i wysunięcia hemoroidów w kierunku dolnym. Jeżeli powiększone hemoroidy pozostają jeszcze w kanale odbytu, wtedy określa się je wewnętrznymi żylakami odbytu. Jeżeli natomiast hemoroidy wychodzą poza odbyt, stanowią one zewnętrzne żylaki odbytu.
Jak wyglądają hemoroidy? Jak rozpoznać żylaki odbytu? Jakie są typowe objawy?
Pacjent gołym okiem może dostrzeć jedynie hemoroidy zewnętrzne, które wystają poza odbyt w trakcie parcia. Postawienie właściwego rozpoznania na podstawie objawów i samodzielnego oglądania odbytu nie jest łatwe, ponieważ powiększone guzki krwawnicze można łatwo pomylić z innymi patologiami w obrębie odbytu. W związku z tym, warto udać się do lekarza proktologa, który profesjonalnie określi, czy dany pacjent zmaga się z hemoroidami czy innym schorzeniem proktologicznym.
Objawy hemoroidów wewnętrznych
Najczęstsze objawy choroby hemoroidalnej ( I i II stadium) to:
- uczucie parcia na stolec i niepełnego wypróżnienia,
- swędzenie i podrażnienie okolicy odbytu,
- możliwa obecność krwi na papierze toaletowym.
Objawy hemoroidów zewnętrznych
W przypadku hemoroidów zewnętrznych, dodatkowym objawem (oprócz wyżej wymienionych) jest wysuwanie się żylaków odbytu na zewnątrz. Są one widoczne jako sinawe lub brunatne guzki. Gdy dojdzie do uszkodzenia ich ściany, może dojść do krwawienia. Mniej zaawansowane żylaki odbytu można odprowadzić palcem z powrotem do kanału odbytu (III stadium choroby hemoroidalnej). Jeżeli jest to niemożliwe, hemoroidy na stałe wystają poza odbyt (IV stadium choroby hemoroidalnej).
Czy hemoroidy zewnętrzne mogą same zniknąć?
Zewnętrzne żylaki odbytu rzadko mogą same zniknąć bez nieprzyemnych powikłań. Zaniedbane zaawansowane hemoroidy zewnętrzne mogą stac się zakrzepowe, powodując wzmożenie dolegliwości bólowych. Mechaniczne uszkodzenie hemoroidu w warunkach nieodpowiedniej higieny czy w kontakcie z masą stolca, może prowadzić do zakażenia i przedłużonego gojenia się rany. Efektem jest powstanie nieestetycznych blizn i przewlekłych problemów z oddawaniem stolca (ból, pieczenie odbytu).
Badanie hemoroidów (żylaków odbytu)
Aby ocenić stan zaawansowania choroby hemoroidalnej i dobrać optymalną metodę leczenia, należy umówić się na wizytę do lekarza proktologa. W trakcie wizyty lekarz przeprowadzi badanie palpacyjne żylaków odbytu per rectum (palcem wsuniętym przez odbyt). Może także zajść konieczność przeprowadzenia badania anoskopii czyli wziernikowania kanału odbytu. Badanie to można wykonać w komfortowych warunkach w naszym szpitalu. Lekarz proktolog zawsze przekazuje pacjentowi informacje w zakresie odpowiedniego przygotowania do badania anoskopowego.
Metody leczenia hemoroidów (żylaków odbytu)
Istnieje wiele metod leczenie choroby hemoroidalnej, natomiast każdej z nich musi towarzyszyć zmiana nawyków żywieniowych i higienicznych.
Higiena krocza u osób z hemoroidami
Bezwzględnie należy unikać nadmiernego tarcia papierem toaletowym okolicy odbytu. Może to doprowadzić do uszkodzenia ściany hemoroidu i jego nadkażenia, co spotęguje ból odbytu. Okolicę odbytu można pielęgnować łagodnymi chusteczkami do higieny intymnej lub chusteczkami dla niemowląt. Oczywistą sprawą jest codzienna zmiana bielizny. Wskazane jest noszenie bielizny z przewiewnych, oddychających materiałów, np. bawełny. Kobiety powinny zrezygnować z noszenia stringów, które mogą wżynać się w okolicę odbytu i potęgować objawy bólowe.
Domowe sposoby na hemoroidy - czy są skuteczne?
Wielu pacjentów uważa, że objawy hemoroidów można złagodzić domowymi sposobami takimi jak:
- kąpiele w letniej wodzie,
- nasiadówki z kory dębu lub oczaru wirginijskiego o właściwościach obkurczających naczynia i ściągających,
- chłodne okłady okolicy odbytu.
Należy unikać gorących kąpieli czy nasiadówek w gorącej wodzie, ponieważ może to prowadzić do nasilenia objawów. Dokładne instrukcje, w jaki sposób łagodzić dolegliwości, uzyskasz na wizycie u lekarza proktologa.
Hemoroidy a dieta
We wspomagającym leczeniu żylaków odbytu zaleca się stosowanie diety bogatobłonnikowej. Błonnik to włókno pokarmowe pochodzenia roślinnego, które nie ulega strawieniu. Dieta bogata w błonnik pomaga w utrzymaniu odpowiedniej perystaltyki jelit. Pomaga to zapobiegać zaparciom, które negatywnie wpływają na stan hemoroidów kanału odbytu.
Osoby z problemem żylaków odbytu powinny spożywać min 25 g błonnika dziennie. Produkty, które warto włączyć do diety to:
- otręby,
- płatki orkiszowe,
- płatki owsiane,
- kasze gruboziarniste,
- ryż brązowy,
- pieczywo razowe, żytnie pełnoziarniste,
- suszone owoce: śliwki, figi, morele,
- warzywa: marchew, fasola,
- pestki nasion słonecznika i dyni,
- migdały, orzechy laskowe.
Jeżeli do tej pory pacjent stosował dietę z niską zawartością błonnika, przed każdą zmianą diety należy poradzić się lekarza proktologa lub dietetyka klinicznego.
Dodatkowo, osoby z objawami choroby hemoroidalną powinny pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. Na każdy kilogram masy ciała należy przyjmować minimum 35 ml wody. W praktyce oznacza to, że osoba ważąca 60 kg powinna przyjąć minimum 2,1 litra wody (35 ml/kg x 60 kg = 2100 ml).
Leczenie zachowawcze hemoroidów
W początkowych fazach choroby leczenie zachowawcze hemoroidów pod postacią leków stosowanych miejscowo i doustnie może przynieść poprawę. Każdy lek należy stosować w konsultacji z lekarzem proktologiem. Należy ponadto pamiętać, że choroba hemoroidalna jest schorzeniem przewlekłym i po krótkim okresie poprawy można się spodziewać nawrotu objawów. W związku z tym konieczne są wizyty kontrolne u proktologa, podczas których lekarz oceni, czy doszło do ogólnej poprawy czy też konieczne jest wdrożenie bardziej zaawansowanego leczenia.
Leczenie zabiegowe małoinwazyjne hemoroidów
Skleroterapia
Celem skleroterapii jest uzyskanie zwłóknienia hemoroidów. Do zwłóknienia hemoroidów dochodzi w wyniku reakcji zapalnej w odpowiedzi na wstrzyknięcie środka obliterującego w warstwę podśluzową u podstawy guzka krwawniczego. Zaletą metody jest jednoczasowe ostrzyknięcie wszystkich hemoroidów, co pozwala osiągnąć szybki efekt i ogranicza konieczność powtarzania wizyt pacjenta. Krwawienie z hemoroidów, które jest najczęstszym powodem zgłoszenia się pacjenta do lekarza, po zabiegu skleroterapii całkowicie ustaje. Inne objawy, takie jak świąd, pieczenie odbytu, a nawet wypadanie żylaków odbytu przy defekacji, również po zabiegu ustępują. Metoda nie wymaga znieczulenia, zwykle jednak stosuje się miejscowo żel znieczulający.
Skleroterapia - zabieg z użyciem wideoanoskopu
Ważnym elementem technicznym skleroterapii jest prawidłowe podanie środka do warstwy podśluzowej. Głębsza iniekcja może stać się powodem powikłań po zabiegu, takich jak zmiany zapalne, a nawet miejscowa martwica. Uniknięciu tych błędów służy właśnie zastosowanie specjalnego wideoanoskopu. Monitor umożliwiającego podgląd pola operacyjnego na monitorze wysokiej rozdzielczości, co ułatwia wybór właściwego miejsca do podania środka obliterującego w hemoroidy, a anoskop ze specjalnym kanałem roboczym dla igły iniekcyjnej umożliwia precyzyjne jego podanie np. poprzez eliminację drżenia igły.
Metoda Barrona czyli zakładanie gumek na hemoroidy
Pacjentom z nieco większymi guzkami krwawniczymi, u których istotna jest większa redukcja wielkości żylaków odbytu niż możliwa do uzyskania w skleroterapii, proponuje się zakładanie gumek.
Do założenia gumki używa się specjalnego ligatora o cylindrycznym kształcie, umożliwiającego wciągnięcie guzka w obręb cylindra i założenie gumki na podstawę guzka. Na skutek niedokrwienia żylaków odbytu dochodzi do ich zwłóknienia, martwicy i odpadnięcia po kilku dniach. Do zabiegu kwalifikuje się głównie chorych z II i III st. zaawansowania hemoroidów. Nie stosuje się znieczulenia miejscowego, gdyż eliminuje ono reakcję pacjenta na nieprawidłowe założenie opaski, objawiające się ostrym bólem. Zasadą co do tej techniki leczenia żylaków odbytu jest konieczność powtórzenia zabiegu kilkukrotnie dla osiągnięcia zamierzonego efektu. Zazwyczaj zakłada się gumki na 1-3 hemoroidy. Dopiero po wygojeniu powstałej rany zakłada się gumkę na kolejny guzek (za 2-3 tygodnie).
Przeczytaj więcej o zabiegu gumkowaniu hemoroidów - KLIKNIJ TUTAJ.
Leczenie operacyjne żylaków odbytu
Mniejsze guzki krwawnicze (hemoroidy) można leczyć metodami małoinwazyjnymi, natomiast guzki IV stopnia są wskazaniem do leczenia operacyjnego (chirirgicznego wycięcia). Takiego leczenia mogą również wymagać pacjenci z nawrotem choroby hemoroidalnej po leczeniu innego typu albo z i innymi towarzyszącymi schorzeniami. Obecnie najczęściej stosuje się wycięcie guzków sposobem Milligan-Morgana. Zabieg ten wymaga znieczulenia i jest wykonywany na sali operacyjnej.
